چگونه سرعت سنج خودرو کار می‌کند؟
سرعت سنج خودرو از سنسورها و درجات مختلفی مانند فشارسنج روغن، محفظه خنک‌کننده دما، نشانگر درجه روغن، و سرعت سنج تشکیل شده است. اما بخش برجسته‌تر و مهمتر آن، سرعت سنج است که در هنگام رانندگی به آن توجه می‌شود.
وظیفه‌ی سرعت سنج، نمایش میزان سرعت بر حسب مایل بر ساعت یا کیلومتر بر ساعت و یا هر دو است. در مدل‌های جدید خودروها، از قطعات آنالوگ که دارای یک سوزن برای نقطه‌گذاری در سرعت‌های خاص بودند، استفاده نمی‌شود و سرعت به صورت شماره‌ای چاپ شده مشاهده می‌شود.
انواع سرعت سنج‌ها
سرعت سنج‌ها دو نوع مختلف دارند: الکتریکی و مکانیکی. سرعت سنج‌های الکتریکی به علت اینکه اختراع نسبتاً جدیدی هستند، تا سال 1993 به وجود نیامده بودند.
در این مقاله، عمدتاً بر روی سرعت سنج‌های مکانیکی و یا سرعت سنج‌های جریان چرخشی (گردابی) تمرکز خواهیم کرد. یک مخترع از استراسبورگ فرانسه در سال 1902 اولین سرعت سنج جریان چرخشی را اختراع کرد. این اختراع به رانندگان اجازه می‌داد تا در حین مسافرت، دقیقاً چه مقدار سرعت دارند را ببینند تا بتوانند زمان خود را تنظیم کنند.
سرعت سنج جریان چرخشی و اجزا آن
قبل از بحث در مورد سرعت سنج جریان چرخشی، به یادآوری نحوه حرکت خودرو می‌پردازیم. پیستون موتور با استفاده از انرژی تولید شده توسط سوخت و هوا، حرکت بالا و پایین در داخل سیلند را تولید می‌کند. این حرکت رفت و برگشتی پیستون توسط میل لنگ به حرکت چرخشی تبدیل می‌شود و فلای ویل (چرخ طیار) را به حرکت در می‌آورد. گیربکس نیرو را از چرخ طیار به میله محرک فرستاده و این میله نیز چرخ‌ها را به حرکت در می‌آورد. گیربکس دنده‌های (سرعت‌های) مختلفی برای کنترل سرعت دارد و با حرکت کردن چرخ‌ها، خودرو به حرکت در خواهد آمد.
برای اندازه‌گیری سرعت خودرو، باید میزان سرعت چرخشی نزدیک چرخ‌ها و گیربکس را اندازه‌گیری کرد. در اکثر خودروها دستگاه اندازه‌گیری در گیربکس قرار داده می‌شود و وظیفه آن اندازه‌گیری میزان سرعت دوزانی تولید شده توسط سیستم گیربکس و فرستادن اطلاعات به قسمتی که به آن درایو کابل (Drive Cable) می‌گویند است.
✅ خرید روغن موتور بوش برای انواع خودرو ها
درایو کابل شامل فنری پیچشی است که روی یک سیم و یا میله مرکزی قرار دارد و به خاطر ساختمان این قطعه بسیار انعطاف‌پذیر است و می‌تواند تا میزان زیادی خم شود بدون اینکه بشکند. این کابل به مجموعه چرخ‌دنده‌هایی متصل است و زمانی که خودرو حرکت می‌کند، چرخ‌دنده‌ها میله داخل شفت انعطاف‌پذیر را به حرکت در می‌آورند و میله میزان سرعت چرخشی را بر حسب تغییر طول کابل اندازه‌گیری می‌کند.
سرعت سنج جریان چرخشی دارای قسمت‌های مهم دیگری نیز است. درایو کابل به وسیله چرخ‌دنده حلزونی به یک آهنربای دائمی متصل شده است. آهنربا در داخل یک قطعه آهنی فنجانی شکل قرار دارد که به فنجان سرعت معروف است. فنجان سرعت به یک سوزن متصل است که این سوزن به وسیله یک فنر مویی نگه‌داشته شده است. این سوزن در داخل کابین راننده قابل مشاهده است و میزان سرعت را با استفاده از درجه بندی‌هایی که بر روی صفحه آن ایجاد شده، نشان می‌دهد.
سرعت سنج جریان گردابی
در خودروهایی که با سرعت ثابتی در بزرگراه حرکت می‌کنند، سیستم گیربکس و میله محرک دارای سرعت ثابتی معادل با سرعت خودرو هستند. همچنین محور درایو کابل سرعت سنج (به دلیل اینکه با یک سری چرخ‌دنده به گیربکس متصل است) نیز با سرعت مشابهی در حال چرخش می‌باشد. در نتیجه، آهنربای متصل به سر دیگر درایو کابل نیز در حال چرخش با همان سرعت می‌باشد.
با چرخش این آهنربا، یک میدان مغناطیسی دوار تولید می‌شود که سبب تولید نیرویی می‌شود که بر فنجان سرعت اثر کرده و نتیجه آن تولید جریان الکتریکی است که در فنجان سرعت بصورت چرخشی جریان داشته و به آن جریان چرخشی گویند. در سرعت سنج جریان چرخشی، میدان مغناطیسی سبب تولید گشتاور کششی می‌شود که بر فنجان سرعت اثر کرده و فنجان و سوزن متصل به آن در مسیر مستقیمی که میدان مغناطیسی در حال چرخش می‌باشد، دوران می‌کند. اما فقط در فاصله‌ای که فنر مویی اجازه می‌دهد. سوزن در فنجان سرعت زمانی به حالت سکون در می‌آید که نیروی مقاوم فنر مویی شکل معادل با نیروی تولید شده توسط میدان دوار گردد.
